Hezkuntza eraldaketa, zergatik eta zertarako?

Uste dugu, gero  eta  aldakorragoa  den,  eta  ondorioz,  gero  eta  ziurtasun  gutxiago  eskaintzen  duen mundu honetarako, gure gazteak prestatzea dela hezkuntza-erakundeongandik espero dena. Edo hori da behintzat Arizmendi Ikastolan hartu dugun enkargua. Eta argi daukagu, horretarako, beste batzuekin batera gizarte-eragile garen aldetik, herri honen eta gizarte  honen  eraikuntzan  oinarri  sendoak  jartzea  dagokigula.

Gazteak prestatze hori, ordea, hainbat modutara egin daiteke, eta arreta gunea leku desberdinetan jarrita egin daiteke, gainera. Gu, pertsonaren garapena erdigunean jartzen duen hezkuntza-proposamen bat ari gara jartzen mahai gainean. Eta honek zera eskatzen du, prestakuntza akademikoaz harago, ikaslea zein ikas-irakas prozesua pertsonaren garapenean oinarrituriko ikuspegitik abiatzea.

Gaur gaurkoz kanpo-frogek zein bestelako presioek sinestarazi  digute  gure  egiteko  nagusia  eskola-ibilbidea  amaitzen  dutenerako ikasleak akademikoki ondo prestatzea dela. Baina prestakuntza hau, euren une horretako bizitzarako eta etorkizunerako, mugatua dela uste dugu, ikasle  horiek  sistema  estandarizatu  horretan  arrakasta  izateak  ez  baitu  bermatzen  etorkizuneko  testuinguru  berrietan  ondo  prestatutako  pertsonak  eta profesionalak izango direnik.

Gainera, egungo hezkuntza, oro har, planteatuta dagoen moduan, ez da motibagarria,  ez  ikasleentzat,  ez  irakasleentzat,  ezta  familientzat  ere.  Zenbait kasutan,  porrot  pertsonala  ezkutatzen  da  emaitza  onen  atzean,  eta  beste askotan,  berriz,    porrot  eskolarrak  porrot  pertsonala  eragiten  du.  Eta  jakin badakigu porrot batek zein besteak zer nolako sufrimendua eragiten duen ikasleengan.

Aldaketez  eta  galderez  beteriko  etorkizun  horretarako  prestatzeko,  geure ikasleei  egin  diezaiekegun  ekarpen  handiena  hauxe  da:  pertsona  gisa  bere dimentsio  anitzetan  garatzen  laguntzea,  euren  ibilbide  propioa  egiten  laguntzea, hortik aurrera euren bizitza-proiektua eraiki dezaten.

Funtsezko galdera batera garamatza honek, ordea. Zein bereizgarri garatu beharko dituzte gure ikasleek etorkizuneko gizarte horretan arrakasta izan dezaten? Gure buruari galdera hau egin genion, eta hausnarketa sakon batean murgildu ginen. Gaur, Euskal Herriko 115 ikastolok partekatzen dugun pertsona-eredua daukagu mahai gainean, hots, ondorengo irudian jasotzen diren bost bereizgarriz eta 18 ezaugarriz definitutako euskal herritarrak:

Definitzea erraza izan daiteke, baina ondoren ikaskuntza eredu integral bat eraiki beharra dago. Horretarako, fokua aldatu egin dugu, curriculumeko eduki eta konpetentzietatik harago jauzi bat emanez. Egiten ikastetik izaten ikastera egin dugu jauzi, eta horretarako, errotik berria  den  hezkuntza eraiki behar izan dugu  pertsonaren,  tokian  tokiko  komunitateen, munduaren, beharrei erantzuten trebatzeko.

Ez da erronka makala parean daukaguna, baina sinisten dugu gure egitekoan, eta ilusioz kokatzen gara, gainera, erronka berri honen aurrean. Hezkuntza-eredua bere osotasunean irauli behar dugu, ikasle eta irakaslearen rolak, espazioak eta denborak berrantolatuz; irakastetik ikastera jauzei eginez; arreta nagusia izaten ikastean jarriz, azken batean.

Izan gaitezen ausartak eta eman diezaiegun gure haur eta gazteei behar duten hori, merezi duten hori, beraiek baitira gure etorkizuneko protagonistak, gizarte hobea eraikiko dutenak.